Wilsverklaring
Hieronder vindt u aanvullende informatie over reanimeren, wilsverklaringen en euthanasie. Wij bedoelen deze tekst als een voorzet voor een gesprek met uw huisarts over deze materie, mocht u daaraan behoefte hebben. Meer informatie kunt u vinden op de website van de Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde (NVVE) en op Thuisarts.nl
Reanimatie
Bij een acute hartstilstand pompt het hart het bloed niet meer door het lichaam, wat leidt tot een zuurstoftekort in de hersenen. Door het ritmisch indrukken van de borstkas kan een buitenstaander tijdelijk zorgen dat er toch zuurstof in de hersenen komt en er geen schade optreedt. Gecombineerd met mond-op-mondbeademing kan de patiënt dit nog iets langer volhouden. Door met een apparaat (een defibrillator) een elektrische schok toe te dienen, kan in sommige gevallen het hart weer geholpen worden zelf te kloppen. Het aantal mensen met een hartstilstand dat op deze manier gered kan worden is klein en daalt met de leeftijd.
Bij 70-plussers met een hartstilstand lukt het in 8 procent van de gevallen het hart weer op gang te krijgen. In de helft van die 8 procent ontstaat echter ernstig en onherstelbaar hersenletsel. Ook aan een geslaagde reanimatie kan de patiënt klachten van angst of depressie overhouden. De kans dat een oudere op een reanimatie vooruitgaat is dus klein. Bij mensen jonger dan 70 is de kans op succes groter, maar nog steeds klein.
Wilsverklaring
Iedereen heeft het recht om een medische behandeling te weigeren, ook als deze levensreddend of levensverlengend werkt. Volgens de wet heeft een behandelaar zoals een arts toestemming nodig van de patiënt om welke behandeling dan ook te starten. Die toestemming is er impliciet als u op het spreekuur komt met een klacht, maar het wordt ingewikkeld wanneer u (tijdelijk) niet in staat bent om voor uw eigen wensen op te komen, bijvoorbeeld als u in coma raakt of dement wordt. In deze gevallen zal de behandelend arts in samenspraak met uw naasten een beslissing moeten nemen wat het beste voor u is.
U kunt ervoor kiezen om erop te vertrouwen dat uw naasten voor u de beste beslissingen nemen, al of niet door het op voorhand met hen te bespreken. U kunt zelf ook op papier zetten wat uw wensen op het gebied van medische behandelingen zijn. Een dergelijk document wordt een wilsverklaring genoemd en kan van alles omvatten: er kan bijvoorbeeld in staan dat u niet gereanimeerd wilt worden, kunstmatig beademd of gevoed, of in een ziekenhuis wenst te worden opgenomen. Met name ouderen en chronisch zieken kunnen de wens hebben om het leven niet zo ver op te rekken als technisch mogelijk is. Uw wensen hiervoor kunt u vormgeven in een wilsverklaring, eventueel aangevuld met een wens tot euthanasie in bepaalde specifieke situaties in de toekomst.
Euthanasie
Iedereen in Nederland heeft ongetwijfeld een beeld bij en een mening over euthanasie. Er zijn ook veel misvattingen en verkeerde verwachtingen over. Het voert te ver om alle ‘ins en outs’ hier te bespreken en deze tekst is daarom vooral bedoeld om u uit te nodigen uw vragen over euthanasie op het spreekuur te komen stellen aan uw huisarts.
Bij euthanasie geeft de arts een patiënt een combinatie van medicijnen, waardoor deze komt te overlijden. Als een patiënt uitzichtloos en ondraaglijk lijdt en dit lijden niet op een andere manier is op te lossen, kan hij of zij vragen om euthanasie. Hierbij moet duidelijk zijn dat de patiënt dit verzoek niet in een opwelling doet en wilsbekwaam is (dat wil zeggen: zijn eigen situatie goed kan overzien). Het inwilligen en uitvoeren van een euthanasieverzoek is aan allerlei regels gebonden, want het leven van iemand beëindigen is een uitzonderlijke zaak.
De hele procedure wordt achteraf getoetst op zorgvuldigheid en daarom is het zaak om vooraf alles al zorgvuldig te regelen. Het uiten en op schrift stellen van een euthanasiewens, ook voor de toekomst, is daarin een belangrijk onderdeel. Daaruit kan blijken dat er geen sprake is van een opwelling, maar van een duurzaam bestaande wens en een weloverwogen besluit. Zeker als een wilsverklaring een in uw eigen woorden en zelf (desnoods met de hand) geschreven document is, is het een waardevolle verklaring.
Als u zit met een vraag over euthanasie is het dus het beste om deze met de huisarts te bespreken, zodat uit uw dossier blijkt dat u er al langer mee bezig bent. Het is ook aan te raden om de wilsverklaring regelmatig, bijvoorbeeld jaarlijks, te verversen en eventueel aan te vullen.
Zoals in het voorgaande al aangegeven staat, is één van de vereisten voor euthanasie een wilsbekwame patiënt. Iemand die bijvoorbeeld buiten bewustzijn is komt daardoor per definitie niet in aanmerking voor euthanasie, ook al is het van tevoren op papier gezet. De euthanasiewens kan echter wel gebruikt worden als argument om terughoudend te zijn met het starten van medische behandelingen en is dus ook in zo’n geval wel van waarde.
Mogelijke onderdelen van een wilsverklaring
De voorgaande tekst maakte al duidelijk dat het belangrijk is om een wilsverklaring in uw eigen woorden op te stellen. Hieronder volgen een paar voorbeelden van zinnen en onderwerpen die in een wilsverklaring kunnen staan. Het is niet de bedoeling om deze zinnen letterlijk over te nemen. Dit mag natuurlijk wel, maar het beste is om er woorden voor te kiezen die bij u passen. De uiteindelijke tekst hoeft ook geen opsomming te zijn, maar mag ook een lopend verhaal of een soort brief zijn. Het belangrijkste is dat de tekst uw persoonlijke mening weerspiegelt.
Voorbeelden:
Hierbij verklaar ik aan mijn kinderen, naasten en behandelend artsen het volgende:
Ik wens zo langdurig mogelijk in leven te worden gehouden
Ik wil niet dat in acute situaties 112 wordt gebeld. Eerst zal de huisarts, zijn of haar vervanger of de huisartsenpost mijn toestand moeten kunnen beoordelen.
Ik wil niet worden gereanimeerd, dus altijd eerst de huisarts of huisartsenpost bellen.
Ik wil geen onnodig levensverlengende handelingen als die ten koste gaan van mijn kwaliteit van leven.
Ik wil niet worden beademd.
Ik weiger op kunstmatige wijze te worden gevoed met een maagsonde of katheter via de buik.
Ik mag altijd aangeven dat ik tijdelijk (permanent kan uitsluitend door een besluit van een arts) in slaap wil worden gehouden in geval van uitputting om op krachten te komen.
Ik mag altijd mijn wens voor een actieve levensbeëindiging (euthanasie) ter sprake brengen (de minimale tijdsduur om de wettelijke procedure zorgvuldig te volgen is ongeveer een week).
Als mijn belangenbehartiger / wettelijk vertegenwoordiger benoem ik [geef hier de naam, adres, telefoon en geboortedatum van de betreffende persoon]
Het is verstandig op een tijdig moment na te denken over uw wensen wat betreft medisch handelen rond het levenseinde.
Ga hierover in gesprek met uw naasten en uw huisarts.
De wilsverklaring is geldig na een gesprek met de huisarts, ondertekening en opname in uw patiëntendossier.
ACTUEEL m.b.t. Corona / COVID-19:
Als u een zwakke gezondheid heeft, heeft u meer kans om erg ziek te worden en te overlijden door het coronavirus. Bijvoorbeeld bij hartproblemen, een longziekte, kanker, dementie of ouderdomsklachten.
Het is zeker ook in deze situatie goed om na te denken wat uw wensen zijn als u erg ziek wordt en kunt overlijden. Voor meer informatie over het coronavirus en behandelwensen verwijzen we u o.a. naar thuisarts.nl (zie onderstaande links).
Wilsverklaring tot niet-reanimeren
Voorbeeld euthanasieverklaring
Meer informatie:
www.thuisarts.nl/nieuw-coronavirus/ik-heb-zwakke-gezondheid-en-denk-na-over-behandeling-bij-corona
www.schriftelijkeuthanasieverzoek.nl
www.patientenfederatie.nl/producten/niet-reanimerenpenning/de-niet-reanimerenpenning